Y Gwyliedydd

MORIIAH, HEIAGAIN. Capel 'Mor.iah.—.Yn y llaw hwa mae gani yr Eg'lwys WeisJeyaiddl safle harch-us; cynurllelidlfa luosog ac eg. lwys gref. Yr oeddlytmi wedi bod1 yn dlysgwyl cyn- ihyrifiadau yr Ysprydl GIan, gymeryd lie yn yr e'glwys hfon—Mr. R. J. Huighesi yn didiwedld'ar yn cyrhaedd. iDefnyddiwyd yr amser i: wedddo. Caifodld arwein- yddl y gan pa un oedidl y cynitalf ar ei liniiau aimser annighyffredin DleiS, yr oedd; yn orfoledd drwy'r gyn- tulleddlfa.. Cynhaliwyd! cyifarfodi gwediddo y babl ieu- adnc yr hwn drodidi allan yn un hynodl Rhai yn cy- fanch gorsedd gras am, y tro cynrtaif, fed. buasenit yn, ihen weddiwyr. Mae cyfeilldoni Moriah5 yn dysg- gwyl fodj cawodi dlrom gjerllaw. Doed i lawr, Ar- glwyddf Maiwr, ac i'ltihi e-mw Dy HUillboedl y gogon- ialllt.-Vox.

Nodiadau o'r De. Yr wythnos hon bu farw Arglwydd Esgob Llandaff, wedi cyrhaedd yr oedran aeddfed o bedwar ugain mlwydd a phedair. Efe oedd y trydydd ar ddeg a phedwar ugain yn yr olyniaeth esgobol yn eglwys Llandaff. Sefydlwyd yr esgobaeth hon gan Dyfrig, yr hwn fu farw tua r flwyddyn 612 o c., a gwaddol- wyd hi gan un o'r tywysogion Cymreig, sef Meurig. Dyma'r esgobaeth fwyaf poblog o ddigon yn Ngbymru, a bu y diweddar Esgob yn llwyddianus iawn i gyfarfod ag angen y bobl osaile Eglwys Loegr. Adeiladodd lawer o eglwysi, a bu cynydd mawr yn nifer yr offeiriaid yn ystod ei amser ef Yr oedd yn ddyn da iawn yn edrych yn fanwl or ol hawliau yr Eglwys Sefydiedig. Nid oedd yn gul tuag at Ym- neiliduwyr. Fe allesid rho i ergrheiffciau i ddangos ei fod yn lied eangfrydig ei feddwl. Ac yr wyf yn meddwl nad oedd yn henboeth dros y Ddeddf Add- ysg yr ydym yu credu y gallesid d'od i gymmod ag ef ar y Mesur Addysg. Drwggennym feddwl mai efe oedd yr unig un ar y Faingc Esgobol bleidltisiocld dros y Mesur Gwaddoli y Tafarnwyr. Credaf y bydd gan y Diwygiad presennol ddylan- wad cryf iawn ar yr Xaith Gymraee. Fe wyr pawb I sydd yn gyfarwydd a Morganwg a Mynwy fod brwy- drau yr ieithoedd wedi dechreu yma er's llawer dydd. Mae Gwent bron yn gwbl Seisnigaidd: ych- ydig iawn mewn cymhariaeth sydd o gapelau Cym- raeg yn ngwlad lslwyo a Gwilym Gwent, ac maent yn myn'd yn liai, llai, bob dydd Ac yr ydym yn ofni bod Morganwg yn colli ei Chymraeg yn gyflym. Beth byuag, yr ydym yn credu gyda'r Diwygiad hwn, y bydd yma adfywiad yn yr iaitb. Sylwasom fod yma lawer iawn am ddeall Uymraeg yn yr adeg hon oblegyd Diwygiad Uymraeg ydyw yn hollol, ac mae y rhai hynny sydd wedi esgeu!uso y Cymraeg yn sicr o fod yn golledwyr yn bresennol. Dylasem fod yn eiddigeddus iawn dros ein! hiaitb. Hi gyll hefyd lawer iawn o'i chrefyddoldeb, Mae yna gyfaddasder yn ein hiaith ni i greu syniadau ysprydol yn well na liawer o ieithoedd. Syr William Jones, yr hwn a feistrolodd pedair ar bymtheg o wahanol ieithoedd, ac elfenau cyntaf tair ar ddeg ar hugaiu, a ddywed- odd, 6. Pan fyddaf yn siarad a Duw yr wyf yn siarad yn Gymraeg." • • • • • » I Gwelir yn amlwg, dim ond sylwi, bod y Diwygiad presennol wedi gwneud cyfnewidiad pwyeig yn ein pobl ieuainc, yn fechgyn ac yn ferched. Mae yna ryw barodrwydd eithriadol yn eu nodweddu yn y cyfarfodydd gweddio, nemawr neb o honnynt yn gwrthod cymmeryd rhan yn gyhoeddus, a llu o hon ynt wedi cael tafod i lefaru, y rhai fuont yn aelodau distaw am hir amser. Mae'r gwragedd hefyd yn flaenllaw iawn gyda'r mudiad. Nid yw y rhyw fenywaidd wedi cael y safle dyladwy yn ein heglwysi. hyd yn byn o bosibl taw oelion paganiaeth ydyw Syniad un o'r Athronwyr penaf welodd Groeg am y gwragedd ydoedd, mai methiantau natur oeddynt wrth dreio cynnyrcbu dynion. Hyderaf y bydd idd ynt barbau mor ddefnyddiol yn yr eglwysi ag y maent yn awr. Mae rhai o honnynt yn siarad yn y cyfarfodydd yn ddyddorol ac yn hyawdl dros ben. Dyddorol fyddai ysgrifecnu rhai o'u dywediadau, ond rhaid ymatal. Peth cyffredm yn awr ydyw cyfarfodydd gweddio tan y ddaear. Gwyddom am rai gweithfeydd yn mha raiy mae y gweithwyr yn myn'd yn nghynt i'r gwaith yn y boreu er mwyn cynhal cyfarfod gweddi, a chanoedd o weithwyr yn bresennol. y manager a'r swyddogion yn cymmeryd rhan ynddynt. A thybia y gweithwyr eu bod gyda'r cyfaifod mwyaf bendith- iol y maent wedi eu cael. SCRUTATOR

09 Nodion Ymyl y Ffordd. Parbau meiwn gweddi a. mediant mae yr egilwysd yn mholb man; y bunn yn tedthdo y d/yddiau dfiwe'didiaf yma. Cdywads. fod) y brawd W Evans we-dti !bod' yn dddwiyd ym YsitailycPena, yn arwaim lamryw yno at Groes Crist. Gall hwn fod) oi wasanaoth imawr. Mae yn bregetbiwr cyimjenadwy er's blynydQau. Melus fydd. ai igwel'd yn eglwys hon ym codi d1 hiamsisi y dyddta.u a fu. Virna: y cartoefai yr entwiqg Hiugihi Hughlels 'rwam. Golbeithdr y bydd eti fyniedlfa ol a Miaea i'r capeii ym protfi yn fantedisiilol d'r .achiosi yn y He hwni. Yr oedd golwg; harldid, ifhiyfeidldioil felly, air eg'lwys v Fymacblbg y iSul dfiwieddiaf. Uliawr y capel yn illawm, a'r 'gallery' o amigylcb ya llawm o' bobl ieuainic. Wedi i'r Parch Llewelym Morgan bregethu it townpas, 'dlenbyruilwydj 58 o'r newydd aft Fwrddi y Cymun S amataidld1. DyweidSr fodi rhai oboniynit wedd bod yn aelodan gemnyimi o'r. blaen. Hydferaf y glyn- enlt wrthi bellaclhi hyd) y ibeddl Dywedwydi peth a u cryifiont, miewn cyngborioni a chyimhelldon3 gan y gweinddtog ac eraili. Paxhau mewn gwresognwjydd mae y ddfiaidtell bom. Pleser oedldl (biOdl yn y gyifeill- aJch neit.hiwr tyru gnviaradb ar brofiadau y ntewydd- ame.ddgi'oii yma. Rfhoddbdid) lihai ohiomyn.t hanes y pianglfeydd y iruaienit wedii, bod yn/dtdb, a'r hyfrydwch o deiimio Maa cniaddeiuianit yn. ddbsgrifiadtol odiaetih. Sdaradodldl John J ohin, un o, flaenoriaid yr eglwys, yn n/odledii'g; W Pickrielil, W Jones, Johns H Jones, ys- grifenydidJion y capel, a lluaiwis eraill, ac fe godbdd1 Mrs Jonea .a..dtywedbdid; 'bethau ^oigoneddlus. Yr oedd y lie y,n< lilawm o'r eneindad Dwyfol. Daeth um o'r newydd y nos hon, ac y mae swn tyrfa Yill d'od eito. Iesiu bia?r, go-non. GWR AR Y FFORDD.

'C.EORGES PILE GRAVEL LS Ullituluut iimmw onmmp- Esiampl o lythyrau a dderbynir yn ddyddiol gan Berchenog It George's Pile and Gravel Pills." PARK HOUSE, SALISBURY ROAD, CARDIFF. Chwefror 24, 1894. ANWYL SYR,— Mae fy anwyl fam wedi dymuno arnaf lawer o weithiau i ysgrifenu atoch i ddiolch i chwi o waelod ei ehalon am y lleshad y mae wedi dderbyn trwy eich Pelenau. Y mae yn 73 mlwydd oed; ac y mae yn hapus genyf ddweyd y mae yn teimlo yn hynod o iach a hoenus Priodola sefyllfa ei hiechyd i ddau beth, a defnyddio ei geiriauhi, sef, yn gyntaf, i drugaredd yr Arglwydd, ac i'ch Pelenau chwi yn ail. Dioddefodd boen dirfawr yn ei chefn am lawer o flynyddoedd, ond tua thair blynedd yn ol penderfynodd dreio blychiad o'ch Pelenau chwi, a mawr y ileshad a dderbyniodd yn union. Mae ei genau yn agored wrth bawb am y lies mae wedi deimlo, ac yn parhau i dderbyn o hyd. Teimiai rwymedigaeth arni i gyhoeddi hyn er budd i eraill. Ydwyf. yr eiddoch yn ddiffuant, D. BEYNON, COAL MERCHANT. LLYTHYR ARALL ODDIWRTH MR. BEYNON,- Hydref 22, 1904. Anwyl Syr,-Deng mlynedd yn ol, ar gais fy anwyl tam, ysgrifenais yn gynes iawn i ddiolch i chwi am eich Peleni Rhif vr Ail (No. 2 Pills). Mae mam eleni yn bedwar ugain a phedair oed, ac yn mwynhau iechyd da-diolch i'ch Peleni chwi, a thrugaredd yr Arglwydd yn benaf, wrth gwrs, ys dywed hithau.- Ydwyf, &c., D. BEYNON. PONT-Y-GWAITH, GLAM. Anwyl Syr,-Dymunaf eich hyspysu gyda diolchgarwch, a hyny er mwyn eraill a all fod yn dioddef, fel y bum i cyn i mi ddyfod yn adnabyddus o'ch Peleni clodfawr chwi-sef, GEORGE'S PILE AND GRAVEL PILLS. Flynyddau yn ol, pan mewn poenau mawrion, yn gorfod cadw'm gwely gan gefn dolurus, ac wedi treio pob peth a allaswn i ac eraill, feddwl am dano, nes wedi cwbl anobeithio, a chredu nad oedd gwellhad i'w gael i mi, daeth cymydoges i mewn i edrych am danaf. Pan y gwelodd fy sefylifa dywedodd —"Ddyn Pa- ham y byddwch farw pan y mae meddyginiaeth yn ymyl ? Y mae yn rhaid i chwi gymeryd GEORGE'S PILLS, a hyny ar unwaith." Gyrwyd am danynt; ac wedi i mi eu cymeryd ryw bedair gwaith cefais y fath ryddharl nas dichon neb ei gredu, er drwy bocnau mawr ond y mae y ffaith yn aros. Nid wyf bydd oddi ar hyny wedi cael y fath boenau a phan y teimlaf fod y poenau fel yn awyddu3 am ail ymaflyd ynwyf, nid oes genyf ond troi at y blwch a chymeryd y ddogn arferol, sef dwy o No. I wrth fyned i'r gwely, a bydd pob arwyddion o honynt wedi eu hysu ar ffo cyn y boreu. hysu ar ffo cyn y boreu. Ydwyf. yr eiddoch, &c., D. THOMAS Gwerthir y Peleni byd-glodus hyn yn mhob man, mewn Blychau Is. lie. a 2s. 9c. vr un. Gyda'r post, Is. 2c. a 2s. 10c. yr un. Y mae y Feddyginiaeth werthfawr hon i'w chael mewn tri ffurf:- No. 1.—George's Pile and Gravel Pills (label wen) No. 2.—George's Gravel Pills (label las). No. 3.-George's Pills for the Piles (label goch). Perchenog, J. E. GEORGE, M.R.P.S., Hirwain, Glam. RHYBUDD.-Byddwch ofalus wrth byrnu 'PILE AND GRAVEL PILLS,' eich bod yn cael y Genuine Pills, sef PELENI GEORGE. DIARHEBION CYMREIG. (5). telerau yn rhifyn Tonawr i2fed. <. i(i) N a h o d m (2) i c e r d o h r g s u (3) H r p.. a o ENW ] CYFEIRIAD Chicefror 2fed, 1905. 9 Atqk 1.. CADBURY's COCOA SYDD YN DARIAN THE GEN-TLEWOAf.4A" a ddywed: Y mae'r oyfaewidiad yn mhriu y Packet 6c i 5c, n*r jib tin i 7^c, yn gymairt mwy dymuDol pan y ticrheir nad oes gyfnewidiad o gwhl yn ansawdd y Coooa, ac fod j safon 0 burdtb am La ua y mae y Meibtri Cadbury ya enwog, yn cael ei I THB GENTLE WOllfA N a ddywed: I fod j safon 0 burdtb am La ua y mae y Meibtri Cadbury ya enwog, yn cael ei ddiogelu." ( I Weithwyr. | I Dywed y CIVIL SERVICE GAZETTE: g|j I Mai Cocoa Cadbury yw'r puraf icewn B 1 bod, a'r ddiod oreu i lafurwyr," B HEALTH -ddywed M Rhydd Cocoa CADBURY nertb & a gwydnwch i'r cyfaneoddiad, trwy ddatblygu gewynau ag B yni eorfforol." jBr 0 NERTH. I" PRISIAU f Packet 0c. am 5c. I GOSTYNGOL I X Tin *7%c. A SIZES ERAILL. A SIZES ERAILL.

feydd cydwybod etuog, pechod yn ei law ei hun bron Olaldid yr edilfeirool, y cyfaddtefiadau calonrwygol, torri cysyliltiadau llwyr a hoUolar hen gwm.peanii a'u ifoarfenion'; uuiiOnli cam, talu dyledion amwesu gelynions, a c'hyfaniu teu'Luoedld; tro-i cyrchfanau p-le- ser yn fanan i weddio a moliauu Duw; mewm g-air, cliadidiu yr ten. d'dfyii ac ymwisgo o'r newydd., ofniadfwy gyfrbE.widiad!! Arddierchiog gytfmewa.dilad! Yr umig ffordldJ i ba,rotoi llwybr i'r Yspryd' dd"od i dirdgo ynom -—■a rfiau-d caiel y diyn i'r cyflwr hwn cyn byth y dlaw i 'beretoenioga Glan. Yspryd: Duw i'w arwain a'i wres- ogi; pob tare :ar>Rill—tan d'ieithr yw, ac y mruE) hwn yn fwy paryglus nta dim. Diffoddfer ef am byth, mae ei dkltyHanwad ym nwydog a charaarweiniol. Os iawn 11 tl- y barnaf, diyma ein peryigl niawr ni yn Nghaemarfon •—disig-wyl i Ddiuw wnieud: yr hym fedirwn ni ein hun- ain ei gyfl-awna. Mae baiclh ein giweddiau i'r cy- aeiriacl yma'n 'gyfangwbl. Gafyn yn barhaus am antfb'niiad' yr Yspryd i'n plit'h, am i Dduw did,'od yn lies atom, ac ertfyniadau ar iddio ein foaehub. Ein h,angen ydyw agoriadi Mygaid a then-erno ein clyboedd i avteleid) a theimilo yr Yspryd mae yr Yspryd yma yn bawod1, mor wirioneddlol ag yr ydloedd ar dd'ydd y IPenteclosit nici oes fodldl i Dduw dd'yfod yn nfe:s- add! Duw oyfniodau mo'n, Duw ni—nid D>uw yn ym- weledi ac yn myne'dl i ffwrdd mcbon-no, ychwaith; dyni sy'nr ciliÍo ac yn dpod—'HolUbr-eisennol a d'igyfce- 11 Yd wid ydyw ein; Duw nn'. Gyd'a gwyldier a diifrifwch y dywedaf, niis gall Duw er ei Hioflilalluogrwydd a-cbub yr tin dyn heb i'r cyfryw wntaud pobpeth yn ei allu ituajg ait sicrh'au'r fendiitih. Yr hyn yr ydym yn synthio'm fyr, gonmiod o didttsgwyl ar i Ddiuw wneud ein gwaitlhi. Pa le rojae- pangfeydd cydwybod •euog; peobadluriaid edifedriol bron marw yn ngwyn- 4eb eu cyflwr cyfad'defiadSaiu!; torri cysylltdadau umi'onii oaimi; talu d}-tedtion; ymlid digter; an- wesu gelyndon, a chyfanu teuluo'edd' ? Nid oes ar- liw o toonno yma, a gwydidiom fod ei angera yn hel- aeith a maiwrfrydtig. Tybed na ddtetw i'n plitb; mae plygu poibl gailedl ein tileir yn waitfh arubawdd, and creidalf y gwnleir cyn bo hiir.—Leo.